Theo & Vincent

1997

Theo & Vincent gaat over de innige band tussen de broers Theo en Vincent van Gogh, en over de bevlogenheid waarmee zij zich met de schilderkunst hebben beziggehouden. Theo & Vincent is in totaal 58 maal gespeeld en gezien door 4459 bezoekers.

Info

Laten we berusten in het lot dat jij veroordeeld bent tot handel, zonder rust of afwisseling, en ik van mijn kant ook voortdurend bezig ben met werk dat erg vermoeiend is en geestelijk erg inspannend. Over een jaar hoop ik dat je zult beseffen dat wij met zijn tweeën iets kunstzinnigs hebben verricht.
Vincent van Gogh, 17 oktober 1888

Theo & Vincent bestrijkt de laatste twee jaren van Vincents leven. Hij is verhuisd naar het Zuidfranse Arles en ontwikkelt daar een andere schilderstijl en kleurgebruik.
Het dramatische einde van zijn leven is tevens het einde van het stuk.

De twee acteurs citeren fragmenten uit de brieven die de broers aan elkaar hebben geschreven. De voorstelling is in Nederlandse gebarentaal en wordt simultaan getolkt in het gesproken Nederlands.

In de brieven van Vincent en Theo komen woorden voor waarvoor we het gebaar niet kenden. Vaktermen als 'prepareren van schilderdoeken' en 'complementaire kleuren'. Begrippen als 'vreemdelingenlegioen' en 'componist'.
Eerst hebben we in de dovengemeenschap nagevraagd of iemand de gebaren voor die woorden kende. Toen dat onderzoek niets opleverde, zijn we teruggegaan naar de essentie van de begrippen. 'Prepareren van doeken' werd vertaald door de handeling aan te geven, namelijk het insmeren van het doek met een soort grondverf. 'Complementaire kleuren' werd 'kleuren die elkaar aanvullen, bij elkaar passen'. 'Vreemdelingenlegioen' werd aangeduid met de uitmonstering van de legionisten:
de kap tegen de hete zon, het geweer voor de borst en de locatieaanduiding, namelijk Afrika. Zo werd de componist teruggebracht tot 'bedenker van muziek'. Overigens is het verschijnsel van het teruggaan tot de essentie en deze omschrijven niet alleen typerend voor gebarentalen. Ook in een taal als het Chinees - met meer dan een miljard sprekers de meest gesproken taal ter wereld - komt dat voor. Stomen is in het Chinees 'droog wassen', een taxi is een 'huren auto' en telefoneren is 'aantikken elektrisch woord'.

Doven bedenken - zodra ze iemand hebben leren kennen - een naamgebaar. Naamgebaren kunnen gebaseerd zijn op een achternaam. Iemand die Bakker heet, krijgt als naamgebaar het gebaar voor 'bakker', eventueel gecombineerd met een gespelde letter, om verwarring te voorkomen over welke Bakker wordt bedoeld. Een uiterlijk kenmerk kan ook de inspiratiebron zijn voor een naamgebaar (G met het Kuiltje in haar Wang; de Lange Dunne). Verder kan een naamgebaar gebaseerd zijn op een opvallend gedrag, een hobby of een beroep.
Voor Van Gogh bestaat in veel landen al een naamgebaar, namelijk Oor Afsnijden.
Maar er is geen apart naamgebaar voor Vincent en Theo. Dat moesten we dus bedenken. Vincent werd de Schilderende V en Theo de Spaarzame T. Gauguin wordt in het stuk aangegeven als de Hooghartige G met het Puntige Baardje.
Jo is J Echtgenote en Dickens wordt aangegeven als de Beroemde Engelse Schrijver.

In 1998 en 1999 is de voorstelling 22 maal gespeeld in het reguliere theatercircuit. Er kwamen 2168 bezoekers, gemiddeld 98 per voorstelling. In 2002 en 2003 is de voorstelling in reprise genomen. In die jaren is Theo & Vincent 27 maal gespeeld en kent 2168 bezoekers. De voorstelling is onder andere te zien tijdens het internationale cultuurcongres The Deaf Way II in 2002 in Washington DC, Verenigde Staten. Hierover is een apart verslag verschenen, te vinden onder Beleid en Historie, 2002.

Medewerkers

spel Jean Couprie en John van Gelder theatertolk Mieke Julien script en regie Mieke Julien vertaling Wim Emmerik, Gert-Jan de Kleer, Jean Couprie, John van Gelder en Mieke Julien toneelbeeld Jacques Kriek kleding/grime Teja Vossen choreografie Maxi Hill lichtontwerp John Neufeld theatertechniek John Neufeld, Ali Shafiee grafische vormgeving Hilde Salverda foto's studiereis Mieke Julien

Reacties

Publieksreacties

De voorstelling was prachtig. Als kunsthistorica vond ik vooral de verbeelding van
Van Gogh's kunst adembenemend.

Heel geboeid en meegenomen door de emotionele verwikkelingen. Ik had me als horende en min of meer onbekende met gebarentaal wel afgevraagd in hoeveree de expressie van de emoties te volgen zouden zijn, maar het was heel goed te volgen.
Mooi bewogen drama.

Zeer gunstig vergleken met meerder boeken die ik al over dit onderwerp las.
Een boek is koud; hier was duidelijk de intermenselijke band te zien.

Prachtig spel, geweldige lichaamstaal. (...) Ik zou wensen meer toneel zo te zien,
omdat ik me nu realiseer dat stemmen ook erg af kunnen leiden.

Integer samenspel. Het dramatisch einde was erg emotioneel. Voelbaar.

De choreografie tussendoor was subliem, de tolk perfect en wat een mooie opbouw...
de mimiek van Vincent was uitstekend en het spel van Theo zo mooi neergezet.

Alles vormde zo'n eenheid. Jo die er wel en niet was, de choreografietjes tussendoor,
het decor (prachtig dat schilderij dat van kleur wisselde) en de extra verdieping met de trap. Waarmee niet alleen een mooie compositie bereikt werd, maar die ook extra levendigheid gaf.

Multimedia

Theo & Vincent - foto met Koningin Beatrix

Theo & Vincent - fotoalbum vertaling

Theo & Vincent - complete film met voice-over en ondertiteling

De twee acteurs citeren fragmenten uit de brieven die de broers aan elkaar hebben geschreven. De voorstelling is in Nederlandse gebarentaal en wordt simultaan getolkt in het gesproken Nederlands.