Versteend Verdriet

1999

Versteend Verdriet is het persoonlijke relaas van de dove acteur Eduard Leuw over wat zijn ouderlijk gezin als onderduikers in de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. De voorstelling is 34 maal gespeeld en gezien door 1979 bezoekers. Bij Versteend Verdriet is ook een lesbrief verschenen met spelmateriaal, onder andere het Gewetensspel voor jongere kinderen (gele kaartjes) en voor oudere kinderen (groene kaartjes).

Info

Versteend Verdriet is gebaseerd op de tekst die mevrouw Davidson heeft geschreven voor haar dove zoon Eduard Leuw. De tekst beschrijft wat haar, haar man en drie kinderen is overkomen als onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De oorlog afgelopen? Ik geloof het niet. Maar hier en daar worden vlaggen uitgestoken. Ik juich niet. Ik kan niet meer juichen. Mijn eerste gedachte is: de kinderen. Ik wil naar Amsterdam om Renée te halen, om jou te zoeken.

We hebben geen huis maar dat kan me niet schelen. 's Ochtends om 8 uur gaan we op pad. Met Bertje in de kinderwagen en onze schamele bezittingen. Van een vriend hebben we een pannetje met vlees gekregen voor onderweg. We lopen en lopen.

In 1997 laat Eduard weten dat hij het verhaal van zijn moeder in gebarentaal ten tonele wil voeren. Nadat zijn moeder is overleden, gaat hij met schrijver en regisseur Mieke Julien aan de slag en zo ontstaat de monoloog Versteend Verdriet die in 1999 in première gaat. In deze monoloog vertelt Eduard vanuit het perspectief van zijn moeder en vanuit zijn eigen perspectief. Historische en persoonlijke dia's brengen het verhaal in beeld. Versteend Verdriet wordt verteld in de Nederlandse Gebarentaal en simultaan getolkt in het gesproken Nederlands.

Van de voorstelling is een videoregistratie gemaakt met Nederlandse en Engels voice over. De videoregistratie is vertoond op het filmfestival van het internationale cultuurcongres Deaf Way II in 2002 in Washington DC, Verenigde Staten, en tijdens het internationaal filmfestival Deaf in the Picture in Amsterdam.

Medewerkers

spel Eduard Leuw stemtolk Mieke Julien onderzoek Leo Davidson script en regie Mieke Julien vertaling naar ngt Sarah Muller toneelbeeld Jacques Kriek (ontwerp) John van Gelder (uitvoering) licht John Neufeld (ontwerp) Jean Couprie (uitvoering) kleding Teja Vossen grafisch ontwerp Hilde Salverda ontwikkeling spelmateriaal Mieke Julien foto's repetitie John van Gelder productie Teja Vossen

Reacties

Een zeer indrukwekkende voorstelling! Gazak Baruch
Louis de Leeuw

Heel veel waardering voor deze prachtige, indrukwekkende en ontroerende voorstelling.
Saskia Bruines

I found the combination of facial gesture and musical but never over-emotional tone extremely moving. In fact - stepping back - I found the whole production excellent. The diagonal background with the 'left luggage' on one side and the screen for projections was simple, never boring, never intrusive. The movement - the use of space - was again never too much, simple and therefore very moving. In the general understatement - of movement, of gesture, of tone (voice) a great poignancy and deep impact was achieved. Most impressive, highly memorable. I think a piece to see many times, always gaining new insights.
Wendie Shaffer

Een bijzonder mooie, oprechte en ontroerende voorstelling. De gebaren voegen - ook voor een horende toeschouwer als mijzelf - een extra dimensie toe aan het persoonlijke verhaal (dat vergelijkbaar is met verhalen in mijn familie)
Micha de Haas

Indringend door soberheid en fijnzinnige keuze van woorden, beelden en motieven uit het verhaal dat niet vaak genoeg kan worden verteld. Prachtige samenspraak.
Drs. Machteld Löwensteijn

Zo mooi en zo erg aangrijpend dat ik letterlijk zo stil word en niet meteen kan applaudisseren.
Marie.

Each person has a story to tell and there are many that prove educational and enlightening. Such was tonight's experience for me.
Bob Daniels, Los Angeles Verenigde Staten

Ik vond het heel bijzonder om met een arm om mijn 13-jarige zoon geslagen je verhaal te zien/horen.
Frans Weisz

The production Versteend Verdriet was of a quality to allow it to be performed anywhere, in a professional context, for a wide public - hearing, non-hearing or mixed. It was also suitable for young people. In dealing with emotionally strongly-loaded matter, the direction, performance and design showed rare skill and restraint, allowing the audience to fully accept its difficult content. For the hearing members of the public, myself included, this was by no means mere 'theatre for the deaf'.
Richard Blake

Indrukwekkend en ontroerend.
Kees van der Haak

Fascinerend, erg ontroerend, voel erg mee.
Jos Dorrestijn

Heel goed en erg emotioneel. Wat jullie veel hebben meegemaakt.
Will Hendriks

Woorden, gebaren aan jou om uitdrukking te geven hoe deze voorstelling ons geraakt heeft. Het lukt niet. Ik kan je alleen omhelzen. Brendan (12 jaar) gebaart naar mij.
Hij moet huilen.
Tonny Kleinwee

We waren allemaal zeer onder de indruk van je verhaal. De manier waarop jet het vertelde maakte het nog extra indrukwekkend. Hoe druk we voor de voorstelling waren, zo rustig zijn we nu.
Sandra, Marielle, Michelle, Sandra, Miriam

Je leest over de oorlogstijd en hoort verhalen, maar op deze manier komt het veel indringender over.
Josine Kuys

De laatste 7 jaar heb ik veel met mijn moeder over de oorlog gepraat. Door jouw verhaal kan ik mijn moeder veel beter begrijpen, ook wanneer ze ineens stopt midden in een zin.
Stasia, Limmen

Je moet er lesmateriaal van maken voor dove jongeren. Jij als dove kunt het zo goed vertellen. Zo goed overbrengen. Zo kunnen dove kinderen en jongeren het veel beter begrijpen dat uit duizenden boeken.
Barbra

Jouw toneel heeft me erg aangegrepen. Ik wist niet dat het zo erg was.
Joerie van Zuilen

Goed om weer eens te horen over de oorlog. Ik sta er zo ver van af.
Kamille Kres

Ik vond het een ontroerende voorstelling en heel erg mooi gespeeld.
Benjamin Kuitenbrouwer

Wat een voorstelling. Diep respect en bewondering gaan van mij uit naar de speler en zijn mensen eromheen. Dank voor deze bijzondere maar smartelijke avond.
Erica Polak

Geweldig en mooi gedaan.
Marijn de Boer

Omdat we zo onder de indruk van je voorstelling waren, zijn we er nu voor de tweede keer. We hebben nu onze kinderen bij ons. Het verhaal van je moeder, door jou verteld, is beeldender en indrukwekkender dat alle geschiedenisboeken bij elkaar
Doede & Yvonne Erdman Schmidt-Le Febvre

Het publiek, dat uit doven en niet-doven bestond, reageerde bij de twee voorstellingen die ik zag, uitermate positief. Dit is het eerste toneelstuk in de Nederlandse Gebarentaal over de vervolging van de joden in de Tweede Wereldoorlog. Voor zover ik weet is in andere gebarentalen nog nooit een toneelstuk over de Holocaust opgevoerd. Versteend Verdriet was dus ook internationaal gezien een primeur!
Dr. I.B.H. Abram

Wij hebben dit jaar tweemaal een voorstelling van Versteend Verdriet gezien en waren tweemaal onder de indruk. Wij vonden het een kleinood van een voorstelling met een eenvoudige en zeer effectieve compositie. Hoewel wij voor de verstaanbaarheid volledig afhankelijk waren van de simultaanvertaling voor horenden, voelden wij ons toch deelgenoot van de eigen culturele wereld van de doven. Het was een verrijkende ontdekking waar wij toe moesten worden 'verleid' omdat wij ons van te voren niet (voldoende) bewust waren van de kracht van de dovencultuur.
Iek Boeles-Hulshoff Pol, Pieter Boeles

Ik heb al zoveel boeken en kranten gelezen en films gezien over de vreselijke periode van de 2e wereldoorlog, met name wat de joodse gemeenschap heeft moeten meemaken.
En nu in Versteend Verdriet, daar werd in gebarentaal verteld hoe de Joodse horende moeder van de dove Eduard de oorlog beleefde. Hoe dat allemaal is begonnen en dat het zo ongelooflijk precies uitgedacht werd door die enge Duitsers. Dat wist ik nog niet, stap voor stap de vreselijke beperkingen instellen en dat werd in onze Gebarentaal verteld. In anderhalf uur werd mij nog veel meer duidelijk wat er in de oorlog gebeurde. Dankzij Eduard, dankzij het Handtheater.
Jolanda van Dam

Door de voorstelling Versteend Verdriet kan ik dank zij de Nederlandse Gebarentaal oorlogsverhalen veel beter begrijpen.
Rene Fabert

In Versteend Verdriet worden verschillende talen - lichaamstaal, gebarentaal en een simultaan vertaling in gesproken woord op bijzonder subtiele wijze geïntegreerd.
Drs Carry van Lakerveld

Ik heb Versteend Verdriet gezien en ik vond dat een prachtige voorstelling en ik kon begrijpen waar het over ging. Dat is erg belangrijk voor mij.
Rudy Plijter

Ik was op 12 mei bij de voorstelling Versteend Verdriet over de tweede wereldoorlog. Een dove man vertelde een hele verhaal vanuit een boek van zijn moeder die alles in de tweede wereldoorlog had meegemaakt. Ik kon echt indruk voor gevoelens! Ik vond 't maar zo prachtig.
Ali Shafiee

Mijn mening is dat de voorstelling Versteend Verdriet een grotere landelijke bekendheid verdient.
Marianne van der Staay

Naast de getuigenissen van Elie Wiesel en Primo Levi, waarvan de eerste de relatie met zijn vader en de ander die met zijn lotgenoten in de kmapen beschrijft, is dit het verhaal van een vrouw en moeder. Zij alle drie beschrijven op huiveringwekkende wijze situaties die voor mij nauwelijks voorstel- en invoelbaar zijn. Ik heb het immers zelf niet meegemaakt. (...)
De eenvoud van een zoveel zeggend decor, de dia’s en de aankleding. Het was zo alleen dat naar mijn gevoel dit verhaal verteld kon worden.
Margo Poppink

SORROW OF STONE

two evaluations in English

I’m sure you will understand my English. I write it better than Dutch, though I understand Dutch very well. I found the combination of facial gesture and musical but never over-emotional tone extremely moving. In fact – stepping back – I found the whole production excellent. The diagonal background with the ‘left luggage’ on one side and the screen for projections was simple, never boring, never intrusive. The movement – the use of space – was again never too much, simple and therefore very moving. In the general understatement – of movement, of gesture, of tone (voice) a great poignancy and deep impact was achieved. Most impressive, highly memorable. I think a piece to see many times, always gaining new insights.

Wendie Shaffer, Amsterdam, translator Dutch-English, Museum of Jewish History in Amsterdam.

The production Sorrow of Stone was of a quality to allow it to be performed anywhere, in a professional context, for a wide public – hearing, non-hearing or mixed. It was also suitable for young people. In dealing with emotionally strongly-loaded matter, the direction, performance and design showed rare skill and restraint, allowing the audience to fully accept its difficult content. For the hearing members of the public, myself included, this was by no means mere ‘theatre for the deaf’.

Richard Blake, Amsterdam, theatre director.

Multimedia

Versteend Verdriet - complete film met voice-over

Versteend Verdriet - fragment voorstelling

Versteend Verdriet is gebaseerd op de tekst die mevrouw Davidson heeft geschreven voor haar dove zoon Eduard Leuw. De tekst beschrijft wat mevrouw Davidson, haar man en drie kinderen is overkomen als onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog.